ÇOCUĞUNA MODEL OLMAK
Çoğu anne baba, daha çocukları dünyaya gelmeden önce, onlara birtakım düşünce ve değerleri nasıl kazandıracakları konusunda endişeye düşmeye başlarlar. Dürüst olmaktan diş fırçalamaya, paylaşımcılıktan kitap okumaya kadar birçok konu bu endişe grubu içindedir.
Bir değeri, bir davranışı anlatmak ya da söylemekten çok söylenileni yaşamanın, öğretmede daha etkili olduğu unutulmamalıdır. Öyle ki çocuk evde anne babasını kitap okurken görmemişse anne babasının ‘Kitap oku’ söylemlerini ciddiye almayabilecektir. Bu durum dürüstlük, nezaket, cömertlik, vb. için de aynıdır.
Telefonda konuşmak istemediği kişinin sesini duyunca çocuğuna ‘Evde yok’ dedirten, hastanede/bankada sıra kapmak için işinin acil olduğunu söylediğini anlatan aileler, çocuklarına ne kadar dürüst olun, yalan söylemeyin derlerse desinler, bu konuda yol almakta zorlanırlar.
Sadece kendileri dürüst olmamakla kalmaz; bazen çocuklarını da yalan söylemeye alet ederler. Anne, eşinin –yani babanın- sinirleneceğini düşündüğü miktarda bir şeyler satın almışsa çocuğuna der ki: ‘Baban sorarsa şu kadara aldık de, tamam mı’.Bu ve bunun gibi yalanlar aslında aile içindeki doğal öğretilerdir ki çocuklar edindiği çoğu davranış şekillerini tam da bu doğal öğretilerle oluştururlar. Çocuk bu örnekte, bazen yalan söylenebileceği hatta bunlara ‘beyaz yalanlar’ denildiği mesajını almış olur.
Aileler, çocukların genellikle olumsuz davranışları örnek aldıklarından da şikâyet ederler. Hâlbuki sigara içen, küfür eden, aldığını yerine koymayan bir ebeveyn ne kadar örnekse teşekkür eden, özür dilemeyi bilen, bir şeyler okuyan anne babalar da o kadar örnektir, modeldir çocuk için.
Çocuk, genç hatta yetişkin de, sergilenen davranışlar ile söyleneler arasında bir bağlantı kuramazsa o durumu ciddiye almazlar. Hatta çoğu zaman söylenenlerin, yani tavsiye ettiklerimizin, onayladıklarımızın, tersini yaparlar. Aslında vurguladıkları, anlatmak istedikleri şey; ‘Bak, sen böyle diyorsun ama hiç de öyle davranmıyorsun’ dur.
Bu yüzden çocukları nasıl yetiştirmek istiyorsak yani onları nasıl görmek istiyorsak ilk önce kendimizi yenilemeli, bizi o şekilde görmelerini sağlamalıyız.
Psikolojik Danışmanı Emine Kararmış
http://www.sosyalhizmetuzmani.org/
